Sanat ve müzik bir toplumun yansıtılmasını en iyi temsil eden alanların başında gelir. Bir toplum tarafından oluşturulan müzikler o toplumdan derin izler taşır. Toplum tarafından müzikler içerisine dahil edilmiş kültür ve duygular nesilden nesille bu hikayelerin taşınmasına aracılık eder.
Toplumların farklı müzik tarzlarına ve şarkılarına bakıldığında kendilerine özgü bir tarzın geliştirildiğini ve kendi kişiliklerini yansıttıklarını görürüz. Bu anlamda hangi topluma giderseniz gidin farklı bir tarzın yer aldığını görürüz.
Aynı zamanda tüm şarkı ve müziklerin belirli bir hikayesi vardır. Toplumun temel dertlerinden ya da bireyin toplumla ilişkisinden doğmuş bir özelliğe sahiptir. Özellikle de geçmiş dönemdeki şarkı ve müziklere bakıldığı zaman toplumsal etkinin oldukça yoğun olduğundan söz edebiliriz. Şarkıların konusu genellikle bireysel ilişkilerden çok toplumsal ilişkilere dayanır.
Bu anlamda şarkıların pek çoğunun toplumun bir resmi olduğunu da söyleyebiliriz. Müzik ve toplum ile ilgili yapılmış pek çok bilimsel çalışma olmakla birlikte tabii ki bu yazıda kişisel görüş ve düşüncelerimize yer vereceğiz.
Ancak bu alanla ilgili yapılmış pek çok araştırmayı ve çalışmayı herkesin okumasını da tavsiye ediyorum. Bu alanla ilgili yapacağınız araştırmalar size oldukça önemli katkılar sağlayabilir.
Müzik ve toplumla ilgili söylediklerimizden sonra bu yazının temel konusunu Balkan müziklerinin oluşturduğunu söyleyebiliriz. Balkan müzikleri özellikle ritmi ve yapısı ile oldukça dikkat çeken bir özelliktedir. Balkan müzikleri genellikle hüzün dolu yanıyla bilinir. Ancak oldukça neşeli ve mutlu pek çok müziğin yapıldığını da söyleyebiliriz.
Balkan müziklerinin geneline bakıldığı zaman ise temel bir melodiye sahiptirler. Müziklerinin tamamı neredeyse oldukça eşlik edilesi bir yapıya sahiptir. Şarkıların oluşturulmasında kullanılan temel ritim ve melodiler bunun en temel nedeni olarak söylenebilir.
Balkan müziklerini oluşturduğu bu tarz aynı zamanda nesilden nesile aktarılmasını sağlayan temel bir faktördür. Ancak Balkan müzikleri için benim en çok dikkatimi çeken konu her müzikte yer alan temel bir hikayedir. Müziğin duygusal yapısı ne olursa olsun mutlaka her müziğin yaşanmış ve gerçek bir hikayesi söz konusudur.
Bu nedenle oluşturulan müziklerin oldukça canlı ve hayattan olduklarını söylemek mümkündür. Bu yapısı nedeniyle Balkan müzikleri dinlemeyi oldukça seviyorum. Ancak müzikleri dinlemeden önce hikayesini öğrenmenizi de tavsiye ederim.
Balkan Müziğinin Temel Özellikleri Nelerdir?
Balkan müziği ortaya çıktığı coğrafyadan ciddi anlamda etkilenmiş ve ortaya koyduğu özgün tarzıyla benimsenmiş bir yapıya sahiptir. Balkan müziklerinin temel yapısına bakıldığında büyük bir ritmik zenginlik olduğunu görebiliriz.
Ritim konusunda oldukça farklı kaynaklardan yararlanıldığı ve zengin bir yapısının olduğunu söyleyebiliriz. Balkan coğrafyası içerisinde yer alan oldukça farklı kültürler ve milletler nedeniyle bu çeşitliliğin ortaya çıktığını söylemek mümkündür.
Özellikle Balkan müzikleri arasında ortaya çıkan bazı farklılıklar bu kültürel değişimden kaynaklanmaktadır. Balkan toplumları içerisinde yer alan farklı etnik gruplar kendilerinden birer iz bırakarak müzik alanında bir miras oluşturmuşlardır.
İşte Balkan toplumları içerisinde yer alan müziğin temel yapısına bu kültürel farklılık dizayn ediyor. Bunun için ben Balkan müziğini tıpkı bir mozaiği de benzetiyorum. Ancak bu mozaik yapı duygu ve ritim ile bir araya geldiği için oldukça benzersiz eserlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Balkan müzikleri içerisinde yer alan kültürel çeşitlilik ve etnik grupların farklı mirasları nedeniyle bir karmaşıklığın yer aldığından söz etmek mümkün değildir. Müzikler içerisinde yer alan bu çeşitlilik farklı enstrümanlar da birleştiğinde oldukça sanatsal eserlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Farklı enstrümanlara yer verilmesi ve farklı kültürlerden iz taşıması Balkan müzikleri içerisinde en dikkat çekici özelliklerdir. Balkan müziğinin farklı kültürlerden etkilenmiş olması ritmik ve melodik açıdan da zenginliğe yol açmıştır.
Müzikler için de birbirinden oldukça farklı niteliklere sahip ritimlerin yer aldığını söyleyebiliriz. Ayrıca müziklerin çoğuna bakıldığında oldukça coşkulu ve dans havasına uygun olduğunu söylemek mümkündür.
Bu durumun oluşmasında ortaya çıkan hareketli ritimlerin etkisi büyüktür. Balkan müzikleri içerisinde oldukça hareketli ve dans havasına yakın müziklerin bulunmasının yanında oldukça hüzünlü şarkılar da bulunur.
Özellikle göçmenler tarafından üretilen pek çok şarkının hasret ve hüzün dolu olduğunu söylemek mümkündür. Ancak şarkının hikayesine ve oluşturulmuş tarzına göre hissedilen duygu tabii ki farklı olabilir.
Balkan Müzikleri ve Tarih
Balkan müziklerinin ortaya çıkmasında ve gelişmesinde kültürel farklılığın oldukça önemli olduğundan bahsettik. Bu kültürel farklılığın oluşmasında pek çok medeniyet farklı şekilde katkı sağlamıştır.
Roma imparatorluğu ve Osmanlı Balkan müziklerinin gelişmesindeki en temel uygarlıklar arasında sayılabilir. Şu an için Balkan coğrafyasında yer alan pek çok ülke tarih boyunca roma ve Osmanlı kültürleriyle iç içe geçmiş durumdaydı.
Aynı zamanda sahip olunan coğrafyanın oldukça hareketli ve pek çok savaşa tanıklık etmiş bir alan olduğunu söylemek mümkündür. Bu anlamda Balkan müzikleri ait olduğu coğrafyanın tam bir resmini ortaya koymaktadır.
Balkan müzikleri içerisinde neşeli tarzda söylenmiş bir şarkıya rastlanmakla birlikte bir göçmen tarafından oluşturulmuş haset şarkısına rastlamanız da oldukça olasıdır. Tarih boyunca Balkan coğrafyasının içerisinde bulunduğu durum ve kültürel zenginlik Balkan müziklerinin gelişmesindeki en temel faktördür.
Tarih boyunca farklı dilleri konuşan ve farklı kültürlere sahip olan milletlerin bir arada yaşadığı bu coğrafya müziğin de farklı şekilde gelişmesini sağlamıştır. Ancak şarkılara baktığımız zaman milletlerarası bir farklılık olmasının yanı sıra kültürel bir çeşitliliğin olduğundan söz etmek mümkündür.
Şarkıda bulunan hikayeyi incelediğinizde yalnızca bir Arnavut Boşnak etkisinin olduğundan söz etmek mümkün değildir. Bu coğrafya içerisinde yer alan her toplumun omuz omuza ve benzer hikâyeyi yaşayarak oluşturdukları ezgilere sahiptirler. Bu anlamda hem duygusal hem de toplumsal olarak Balkan müzikleri tüm dünyada benzersiz bir konumdadır.
Balkan müzikleri içerisinde dinleyebileceğiniz farklı şarkılar duyguların farklı armoniler ile işlendiğini size gösterecektir. Hatta şarkıların pek çoğuna bakıldığında ezgilerin içerisinde yer alan hikayeleri okuduğunuzu da görebileceksiniz.
Müzikler içerisinde kültürlerin kullandığı farklı müzik aletlerine yer verilmesi farklı bir zenginlik unsuru oluşturmaktadır. Farklı kültürler tarafından kullanılan müzik enstrümanlarının aynı şarkı içerisinde kullanılması adeta bir müzik şöleni oluşturduğunu görüyoruz.
Günümüzde bu kültürün ve toplumların oluşturduğu şarkılara kolaylıkla erişebilirsiniz. Bu şarkıları farklı platformlardan dinleyerek kendinizi o duygulara bir hikayelere kaptırabilirsiniz.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN