‘’İnsan ruhuna iyi gelen ve bir anda sizi bir limandan alıp başka bir limana bırakan şey nedir?’’ diye sorsalar kesinlikle müzik derim. Bazen sözlerin dahi yetersiz kaldığı yerlerde sadece bir enstrüman sesiyle dağlar tepeler aşıp, derin vadilerde yürüyüp farklı bir ülkeye geçiyorum.
Eminim çoğu insanda benim gibi enstrümanların büyüsüne kapılıp ruhunu dinlendiriyor. İnsanı düşünürsek hem ruh hem de bedenden oluşuyor. Enstrüman dinlerken ruh doyuyor ve dinleniyor. Ama beden nasıl dinlenecek ve doyacak?
Bu konuda epey fikir üreten var. Yatmak, yemek yemek, manzara izlemek gibi yüzlerce bedeni dinlendiren ve doyuran aktiviteden bahsedilebilir. Ancak bir tanesi hepsinden daha önde ve bedeni dinlendirmekle kalmıyor adeta okşuyor.
Evet, enstrüman çalmaktan bahsediyorum. Hem dinleyen hem de üreten tarafta olmanın en muhteşem yolu enstrüman çalmak…Yıllarca yaptığım araştırmalarda insanlık tarihinin en eski devirlerinde dahi enstrüman çalmanın ne kadar kıymetli bir uğraş olduğunu gördüm.
Hatta bu işi icra eden kişilerin manevi bir doygunluk yaşamakla kalmayıp harika eserler hazırladıklarını okudum. Enstrümantal müziğin anne karnındaki bebeğin kalp atış ritmini değiştirebildiğini okuduğumda ise bu beceriye olan ilgim arttı.
Düşünsenize yakaladığınız eşsiz notalarla kalpleri yerinden oynatıp, zihinleri rahatlatıp, ruhu dinlendiriyorsunuz. Bu düşüncelerle nereden başlayayım derken öncelikli işin bir enstrüman seçmek olduğunu anladım.
Maalesef bu noktada çok fazla seçenek olması kafa karışıklığına neden oluyor. Ama bu kısmı sorunsuz atlatmak için kendinizi tanımanız ve dinlediğinizde sizi etkileyen adeta başınızı döndüren enstrümana yönelmeniz yolunuzu açıyor.
Enstrüman seçimlerinde vücudu aktif olarak kullanmam gerektiğini düşününce seçimim daha da kolay oldu. Vurmalı, tuşlu, telli, yaylı ve nefesli seçenekler içerisinde hangisinin bana daha fazla haz vereceğini düşündüm. Sonuç olarak kısa sürede kendime uygun olan enstrümanı seçerek işin mutfağına geçtim.
Enstrüman Tekniklerinin İncelikleri
Enstrüman çalmaya başlamanın ilk yolu onu tanımaktan geçiyor. Nasıl ki biriyle güzel bir arkadaşlık ya da evlilik kurmak için öncelikle o kişiyi tanımak gerekiyorsa enstrümanla güzel vakit geçirmek için de onu tanımak gerekiyor. Bu amaçla enstrümanıma ait teknik bilgiler edinmeye başladım. Teknik bilgiler içerisinde;
- Enstrümanım kaç parçadan oluşuyor?
- Enstrümanımın parçaları nasıl bir araya geliyor?
- Ses nereden geliyor, nereye iletiliyor ve dışarı nasıl çıkıyor?
- Sesin daha güzel çıkmasını sağlamak için enstrümanımda nasıl ayarlamalar yapmam gerekiyor?
- Enstrümanımı kullanırken nasıl tutarsam ya da vücudumu nasıl kullanırsam daha yüksek performans elde edebilirim?
- Notalar ve notaların enstrümanımdan çıktığı noktalar neler?
Bunun gibi çeşitli sorular sorarak hayatıma dahil ettiğim yeni arkadaşım enstrümanımın tekniklerini öğrenmeye başladım. ‘’Neden bu kadar çok soru sordun, gerek var mıydı?’’ diyebilirsiniz.
Ancak enstrüman teknikleri bilinmeden bu işe başlamak adeta gideceğin yolu bilmeden yürümeye benziyor. Enstrümanını nasıl tutacağını ve hangi bölümden hangi nota sesini vereceğini bilmeden bu işe başlarsam bu süre içerisinde sıkılacağımı ve gelişme gösteremeyeceğimi biliyordum.
Ayrıca her enstrümanın kendi içerisinde farklı teknik incelikleri bulunuyor. Üflemeli bir enstrüman ile vurmalı bir enstrüman arasında büyük teknik farklar var. Hatta vurmalı enstrümanların kendi içerisinde bile birbirinden farklı teknik özellikleri bulunabiliyor.
Teknik Egzersizler Ve Pratik Rutinler
Bir enstrümanla içli dışlı olmanın ve onu layıkıyla kullanabilmenin yolu bol bol teknik egzersiz yapmaktan geçiyor. Örneğin tuşlu enstrümanlarda parmakların tuşlara değdiğinde çıkardığı notaları seri bir halde yapmak için egzersizin sık sık yapılması faydalı oluyor.
Üflemeli enstrümanlarda her üfleyişte istenen notayı doğru bir şekilde çıkarmak için teknik egzersizi asla hafife almamak gerekiyor.
Enstrüman çalarken teknik egzersizleri başarılı hale getirmenin yolu ise pratik rutinler oluşturmakla oluyor. Bende bu konuda süreklilikten yanayım.
Enstrüman çalmak için belirli bir zaman diliminde belirli egzersizler yapmayı rutin haline getirdiğinizde istediğiniz sonuca ulaşmanız daha kolay oluyor. Sadece enstrüman çalmak için değil öğrenilen her yeni beceride rutin oluşturmak gerekiyor.
Enstrüman çalmaya başladığımda günlük rutinler oluşturmak ve enstrümana kendimi verebileceğim zaman dilimlerini seçmek benim için önemli işlerden biriydi. Bu nedenle kendime ait, enstrüman ile baş başa kalacağım zamanları not ettim.
Her gün hangi egzersizleri yapmam gerektiğini liste haline getirdim. Programımı uygulamaya koyduğumda ise aynen bir çarklının dişleri gibi ustaca ve seri şekilde dönmeye başlayan enstrüman eğitim sürecimi oluşturdum.
Enstrüman Performansının Güçlendirilmesi
Enstrüman çalarken el göz koordinasyonunu dengeleme, seri bir şekilde enstrüman kullanmak ve notaları doğru bir şekilde çıkarma gibi durumlar performans güçlendirme ile olur. Performans güçlendirme çalışmaları, teknik egzersizlerin bir tık üstü olarak düşünülebilir.
Amatörce yapılan enstrüman teknik egzersizlerinin profesyonelleşmeye başladığı bu süreçte enstrümana hakimiyet söz konusudur. Yani bu seviyeye geldiğinizde artık enstrüman ile içli dışlı olmuş ve onu bir parça çalabilecek kadar öğrenmiş hale gelirsiniz.
Bu süreçte performansı artırmaya yönelik olarak ritim çalışmaları yapmak gerekir. Ayrıca enstrümanda entonasyon uygulamaları yaparak enstrümandan doğru nota ve doğru sesler çıkarmayı başarmak da performans güçlendirmenin bir parçasıdır.
Farklı notaları aynı anda birkaç dokunuşla çıkarmayı sağlayan artikülasyon ve aynı gibi görünen ancak ufak inceliklerle birbirinden ayrılan nüanslara dikkat etmek de performans güçlendirmeyi sağlar.
Enstrüman Çalmada İleri Seviye Beceriler
Müzik insanla enstrümanın birleşiminden oluşan harika bir sanattır. Enstrüman kullanırken ileri seviyeye ulaşmak için insanın kendini enstrümanına kaptırması gerekir diye düşünüyorum. Bir enstrüman ile ne kadar yoğunlaşırsan ve öğrendiğin teknikleri birbiri ile anlamlı bir şekilde kullanırsan bu senin profesyonelliğini artırıyor.
Müziğin ritmine kapıldığında ve enstrümanı konuşturmanın inceliklerine vakıf olduğunda ileri seviye beceriler kendiliğinden geliyor. Mesela performans güçlendirme çalışmalarında bir eseri kusursuz bir şekilde icra etmek için notalar üzerinden bol bol uygulama yapmak gerekiyor.
Ancak bu durumu içselleştirdiğin zaman ve notaları kavradığında sokakta geçerken duyduğun bir eseri kendi enstrümanınla notalara takılmadan icra etmek mümkün oluyor. Enstrüman çalmada ileri seviye beceriler kazanmak için bu işin üstadı olan kişilerden eğitimler almak da o enstrümanı çalmada derinleşmeyi sağlıyor.
Enstrüman çalarken her ne kadar kişisel tecrübeler ön planda olsa da yıllardır bu alanda emek veren kişilerin deneyimleri de ileri seviyeye yükselmeyi destekliyor.
Enstrüman Tekniklerini Uygulamak
Enstrüman teknikleri teorik olarak biliniyor olsa da uygulama esnasında daha fazla performans ve özveri ister. Yani notaları ve çıkış yerlerini öğrenmek önemlidir ancak bu uygulamaya dökülmüyorsa enstrüman çalmak hüsranla sonuçlanabilir.
Bu nedenle teknik bilgilerin uygulamaya geçirilmesinde egzersizlerin ve rutinlerin artırılması gerekir. Ayrıca egzersiz ve rutinlerin sürekliliğinin olması enstrüman çalma becerisinin gelişmesinde bel kemiği rolü üstlenecektir.
Enstrüman çalmaya devam ederken gelişmelere açık olmak ve performans güçlendirmesi yapmak, kemiğin ete bürünmesiyle eşdeğerdir. Amatörlüğün geride kaldığı ve kalfalık seviyesine yükselmek anlamına gelen performans güçlendirmesi ileri seviye beceriler kazanmakla birlikte ustalık seviyesine çıkmayı sağlar.
Enstrüman çalmak ileri seviyeye ulaştığında müzik insana haz vermeye başlar. Bu noktadan sonra işin en heyecanlı kısmı başlıyor diyebilirim. Yeni parçalar deneyimlemek hatta besteler yapmak ve bunu insanlara sundukça aynı duyguları hissetmek benzersiz bir akış yaşatır.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN