Müzik, insanın varoluşunun kendisinde bir iz bırakmıştır ve vazgeçilmez bir olgu oluşturmuştur. İnsanoğlu, her çağla birlikte müziği ölümsüz hale getiremedi ve bu sayede özellikle geçmişte çok önemli bir teknolojiye sahipti.
Bu teknoloji bugün hala çok dinlediğimiz plakların doğmasını sağlamıştır. Günümüzde de eski zamanlardan bir melodiyi kulaklarımıza taşıması ve gerçekten değerli olması ile birlikte vinil plaklar çok güçlü bir büyüleyiciliğe sahiptir.
Plak Nedir Ve Nasıl Doğmuştur?
Plaklar çok eski zamanların kaydedilmesi için geliştirilmiş en önemli teknolojilerden süreç. Çünkü tarihte bilinen ilk müzik plakları 1880’li yıllarda üretilmeye başlandı. Bu yıllarda kırılgan bir yapıya sahip olarak bilinen plaklar ebonit isimli bir kırılganlık bir yapı ile üretildi.
Bu plaklar Türkiye’de ilk faaliyet dönemlerinde herkesin bildiği şekilde taş plak olarak adlandırılmıştır. Daha sonra ise belgeleme teknolojisi ile birlikte 45’lik formda sunulan ve plastik maddeden üretilebildiği için daha nadir kırılan vinil plaklar ortaya çıktı.
Vinyl plaklar bugün dahi üretimi devam eden ve nostaljik bir yapı ile müzikseverlere sunulan plaklar olarak kabul edilmektedir. Özellikle günümüzdeki müziği çok daha geleneksel ve saf bir şekilde dinlemek isteyen kişiler plak kullanmayı tercih etmektedir.
Taş plaklar gramofonlarda ve vinil plaklar ise özellikle pikaplar ve son teknoloji ses çalarlarda rahatlıkla kullanılmaktadır. Bilhassa klasik müzik eserleri ve albümleri toplamak isteyen kişiler bu plakları biriktirmeyi de tercih etmektedir.
Eski Zamanların Vazgeçilmez Melodileri
Müzik tarih boyunca Türk toplumunda her zaman var olmuş ve toplum kültürü değiştikçe müzik türlerini de değiştirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin gelişmesi sonrasında teknolojik gelişmeler ve değişimler ile birlikte müzikte de değişimler yaşanmıştır.
Türkiye’de plakların artık müzik yayıncılığı için kullanılan temel sürümler haline gelmesi ile yeni müzik akımları ve müzik eserleri ortaya çıkmıştır. İşte bu dönemlerde hepimizin çocukluğundan ve gençliğinden de hatırladığı şekilde özellikle Türkçe sözlü hafif batı müziği(hafif müzik) şeklinde pop müzik hayatımıza girdi.
Türk pop müziği, Türk rock müziği, Anadolu rock, Türk halk müziği, Türk sanat müziği ve dünya genelinden müzik türleri plaklar ile birçok evde yer almayı başarmıştır. Her dinleyicinin kulağında eski zamanlardan günümüze ulaşmış vazgeçilmez şarkılar bulmak mümkündür. Çünkü bu vazgeçilmez melodiler yazıldıkları dönemde dinleyiciye bir noktadan dokunmayı ve unutulmaz bir hale gelmeyi başarmıştır.
Unutulmaz melodilerin özellikle sinema ve televizyonda yeniden güçlü bir şekilde lanse edilmesi de plak büyüsünün tekrar güçlü bir şekilde ışıldamaya başlamasını sağlamıştır. Özellikle 2000’li yıllarda Türk televizyonlarında yayınlanan dizilerde ya da dünya sinemasında eski dönem plak müzikleri çok sık kullanılmaya başlanmıştır.
Bu durum insanların eski müzik eserlerine ve sanatçılarına olan özlemini ortaya çıkmıştır. İnsanlar bu eserleri telefonlar ve dijital ortamlarda rahatlıkla bulabilse de klasiğe ulaşmak ve mistik bir kalite elde etmek için plaklar tekrar popüler olmuştur.
Eski Plaklar Neden Daha Fazla Seviliyor?
Eski müzik eserlerini, daha önce hiç duymadığınız şarkıcıları ya da müzik türlerini keşfetmek için çok daha fazla müzik dinlemeniz ve araştırmanız gerekir. Bu açıdan değerlendirebileceğiniz ilk ortam elbette ki internet müzik platformlarıdır.
Ancak elektronik cihazlarda duyduğunuz ses bazen müziğin o klasik ve tatlı tınısını bozabilmektedir. Bu nedenle aradığınız müziği bir kaset veya plaktan dinlemek her zaman daha değerlidir.
Hem Türkiye’de hem de dünya genelinde plak koleksiyonculuğu hatır sayılır bir dönemdir önemli bir yere sahiptir. İnsanlar halen korunmakta olan taş plakları, 33’lük(LP-uzun çalar) plakları veya 45’lik olarak adlandırılan plakları temin etmeye çalışmaktadır.
Çünkü plak ortaya büyülü bir ses yapısı koyar ve müziğin orijinal kalitesini daha güçlü bir şekilde elde etmeyi sağlayabilir. Aslında en önemli olgulardan birisi insanların müzikte kaliteyi aramasıdır. Çünkü kaliteli müzik dinlemek ve karmaşık müziklerden kaçmak isteyen herkes eskiye yönelir ve eskinin müziği ise plaklarda çok daha keyifli bir yapıya sahiptir.
Günümüz teknolojisinde müzik eserleri ve şarkıcının sesi birçok süzgeçten geçmektedir. Cihazlar ve bilgisayarlardan geçirilen müzik en iyi hale getirilerek dinleyiciye sunulmaktadır. Ancak bu durumda sesteki kalite, canlılık, doğallık ve orijinallik ortadan kalkabilir.
Bu nedenle plaklar en yüksek ve gerçek ses kalitesini elde etmek için tercih edilen müzik ortamlarıdır. Bir vinyl plak üzerinde kaydedilmiş şarkı hiçbir yerinden kısılmamış, sıkıştırılmamış, kalitesi ile oynanmamış veya süzgeçten geçirilerek düzeltilmemiştir. Plaklarda dinleyebileceğiniz ses eserleri ses kaybı yaşamadan gerçek müziği size sunma avantajı sağlar.
Dünya Plakların Büyüsünden Vazgeçmiyor
Taş plaklar ve ardından vinyl plaklar ile müzik sektörü kendini daha güçlü bir şekilde geliştirmeyi başarmıştır. Son 100 yıl içerisinde dünyanın tüm ülkelerinde müzik eserlerinin bu plaklar sayesinde daha fazla insana ulaştırılması sağlanmıştır.
Ancak dünya teknolojinin hızlı gelişen yapısına aldandığında kasetler ve ardından hızlı bir şekilde gelen CD’ler ortaya çıkmıştır. Bu dijital ve hızlı platformlar müziğin kalitesinde düşüşe fakat maliyetin de düşüşüne sebep olmuştur. Aslında temel amaç müziğin ve müzik eserlerinin insanlara daha ekonomik ve hızlı şekilde ulaştırılması olarak kabul edilmiştir.
Kasetler, müzik CD’leri ve DVD’ler çıktıkları ilk dönemlerde çok popüler bir yapı ile herkesin temin edebildiği müzik ortamlarını sağlamıştır. Ancak yine aynı teknolojinin gelişmesi ile müzik dijital ortama taşındığında bu müzik ortamları da kaybolmuştur.
Fakat insanlar müzikte geriye dönüş ve kaliteyi tekrar elde etmek açısından kaset ya da CD’ler yerine plakların daha değerli olduğunu sonradan fark etmiştir. Bu nedenle günümüzde de dünya halen plakların büyüsünden vazgeçememektedir.
Günümüz için önemli bir örnek verilmesi gerekirse, halen satışı devam eden bir yapı ile ve elden ele dolaşan bir etki ile plaklar birer hazinedir. Örnek olarak tarih boyunca 1982 yılından bu yana halen satışı devam eden en önemli plaklardan birisi Michael Jackson albümü olan Thriller albümüdür. Bu albüm, 27 milyon üzerinde satan kopyası ile birlikte bir rekor sağlarken, özellikle kaset ve CD’ler eklendiğinde yaklaşık 100 milyona yakın bir satış rakamı elde etmiştir.
Dünya genelinde vinyl plakların büyüsüne kapılmış olan birçok insan koleksiyonlarını çok büyük noktalara dahi ulaştırmıştır. Örneğin, Brezilyalı bir iş insanı 6 milyon üzerinde plağa sahip olarak dünyanın en büyük plak koleksiyonunu oluşturmuştur.
Özellikle birçok kişinin bildiği üzere 45’lik plaklar müzik kalitesini en üst noktaya taşıdığı için koleksiyonlarda yer almaktadır. 45 rpm devir ile çalan bu plaklar, hızlı hareketi sayesinde sesi çok daha kaliteli bir şekilde sunduğu için müziği büyülü bir hale getirmektedir.
Günümüzde Yeni Plak Satışları
Günümüzde dünyanın bütün ülkelerinde ve Türkiye’de vinyl plaklar halen popülerliğini koruyarak satılmaya devam ediliyor. Hatta bazı sanatçılar yeni albümlerini tıpkı eski dönemlerdeki gibi vinyl plaklar ile klasik bir şekilde de sunmayı tercih ediyor.
Tarihten gelerek yeniden popülerlik elde etmeyi başaran plaklar sadece geçtiğimiz yıllarda ABD gibi büyük bir ülkede 20 milyon üzerinde satış rakamı elde etmeyi başardı. Türkiye’de ise hem klasik plakları koleksiyon haline getiren hem de yeni plakları takip eden binlerce vazgeçilmez melodi hayranı yer alıyor.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere,
Anıl UZUN